Πολεμικός και Ενσωματωμένος Ανταποκριτής, περιγραφή, ταυτότητα και μυστικά

Διάλεξη του Χρήστου Νικολαΐδη στην Ανωτάτη Διακλαδική Σχολή Πολέμου, Θεσσαλονίκη 14 Μαρτίου 2014 (3.25)

Αισχύλος: Πρώτο θύμα ενός πολέμου είναι πάντα η αλήθεια.

Μας αρέσει να λέμε:

-          Ο Πόλεμος γέννησε τη Δημοσιογραφία

Οι πρώτοι Δημοσιογράφοι, δηλαδή οι πρώτοι άνθρωποι που κατέγραφαν γεγονότα για να τα μεταφέρουν στο κοινό, ήταν οι Θουκυδίδης και Ξενοφώντας, που ανέλαβαν να μας μεταφέρουν το κλίμα στρατιωτικών συγκρούσεων όπως ο Πελοποννησιακός Πόλεμος και η Κάθοδος των Μυρίων.

Την εποχή εκείνη το ρόλο των ρεπόρτερ είχαν αναλάβει –κυρίως- στρατιώτες. Θυμηθείτε τον Ευκλή. Είχε την είδηση για τη νίκη των Ελλήνων στο Μαραθώνα, κατά των Περσών. Αναγκάστηκε να τρέξει, πάνοπλος, τα 42 χιλιόμετρα –και 195 μέτρα, για την ακρίβεια- για να μεταφέρει την είδηση. Με μια λέξη, τα είπε όλα. «Νενικήκαμεν»!

Το «νενικήκαμεν» δεν το είπε ο Φειδιππίδης. Σύμφωνα με τον Ηρόδοτο ο Φειδιππίδης ήταν αυτός που έτρεξε, σε δυο μέρες, την απόσταση Αθήνα-Σπάρτη (με επιστροφή) για να ζητήσει από τους Λακεδαιμόνιους να πάρουν μέρος στη μάχη του Μαραθώνα.

Εισέπραξε ένα ξερό όχι. Έτρεξε χωρίς την πανοπλία του κι επέστρεψε υγιής (πηγή περ. Focus, Δεκέμβριος 2002).

Από τον Αλέξανδρο στον Ιούλιο Καίσαρα

Οι εφημερίδες και το πλήρες ρεπορτάζ είναι ρωμαϊκή εφεύρεση. Στα χρόνια των αρχαίων Ελλήνων συνήθως δημοσιεύονταν στρατιωτικά υπομνήματα «των καθ' ημέραν συμβαινόντων». Περίφημες, π.χ., ήταν οι «βασίλειοι εφημερίδες» του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Εκεί καταγράφονταν σε καθημερινή βάση οι δραστηριότητες του μεγάλου στρατηλάτη. Κάπως πιο κοντινό προς τη σημερινή εφημερίδα ήταν ένα είδος ημερολογίου στο οποίο καταχωρούνταν τα σημαντικότερα γεγονότα της ημέρας. 

-          Αλήθεια τι δεσμούς εξάρτησης είχαν οι «ενσωματωμένοι» με τους Στρατηγούς;

Α ΠΠ: Πολεμικές ανταποκρίσεις.

-          Πώς γράφουν;

-          Ποιον εξυπηρετούν;

Κύπριοι στο Ελληνικό Μέτωπο

Περίπου 1.000 εθελοντές πολεμούν στους Βαλκανικούς Πολέμου

-          Στέλνουν γράμματα αλλά και ανταποκρίσεις- περιγραφές (Πέτρος Παπαπολυβίου)

-          Αλλά και σατυρικά- χιουμοριστικά:

Ο Κωνσταντίνος Χαρικλέους, καταθέτει κωμικά το πρόβλημά του, τις ψείρες:

Μικρές εις το ανάστημα μεγάλες εις την φόραν

με κάμανε τον δυστυχή και ωσάν να έχω ψώραν.

Και εκεί όπου περιπατώ όλο και σσιώ τους ώμους

και νευρικός λογίζομαι απ' τους ανθρώπους όλους.

και Β ΠΠ

-          Αμερικανοί και Γερμανοί Ενσωματωμένοι ως Υπηρεσία Ενημέρωσης

-          Πώς δουλεύουν;

-          Ποιον εξυπηρετούν;

Εδώ ξεδιπλώνουν τα ταλέντα τους μεγάλες προσωπικότητες:

Τζον Στάιμπεκ
Λέων Τρότσκι

- Τον Σεπτέμβρη του 1912 στάλθηκε από την Kievskaya Mysl στα Βαλκάνια, ως πολεμικός ανταποκριτής της εφημερίδας, για τους Βαλκανικούς πολέμους.

- Στη συνέχεια, σαν πολεμικός ανταποκριτής της Kievskaya Mysl, μετακινήθηκε στη Γαλλία, τον Νοέμβρη του 1914.

Σπύρος Μελάς

Νίκος Καζαντζάκης

Αντουάν Ντε Σαντ Ντ’ Εξυπερύ

Κάλυψη Πολέμου του Βιετνάμ (3.25)

-          Εδώ Αλλάζουν όλα: ="420">

> 0 level1 lfo1; text-indent: -18.0pt;"> <iframe width="420" height="315" src="//www.youtube.com/embed/IQ8uDjvmqCs" frameborder="0" allowfullscreen></iframe>

-          Επαγγελματίες Δημοσιογράφοι.

-          Ποιον εξυπηρετούν;

-          Πώς δουλεύουν;

Στο εξής υπάρχει ο Πολεμικός Ανταποκριτής και όχι ο Στρατιωτικός Προπαγανδιστής

-          Δουλεύουν για την «Αλήθεια».

-          Επηρεάζονται από υπερεθνικά συμφέροντα

-          Ο εργοδότης τους σχετίζεται με τα υπερεθνικά συμφέροντα

Ακόμη μία διάκριση:

Ανταποκριτής Ειδησεογραφικού Πρακτορείου

Ανταποκριτής Μέσου Μαζικής Ενημέρωσης

Πόλεμος της Βοσνίας:
Εδώ γινόμαστε στόχοι.

Η διαφορά ανάμεσα στον κίνδυνο λόγω συγκυρίας και στον κίνδυνο επειδή κάποιος σε κυνηγά.

Κόσοβο, Ιράκ, Αβγανιστάν

Το επάγγελμα εξελίσσεται και τελειοποιείται.

Ποιοι είναι οι Πολεμικοί Ανταποκριτές και οι Ενσωματωμένοι Δημοσιογράφοι

-          Είναι τραχείς, φιλόδοξοι, ανταγωνιστικοί και καβγατζήδες

-          Εραστές της αδρεναλίνης

-          Απείθαρχοι και
εκνευριστικοί!

Τελειοποίησαν τον εξοπλισμό τους

Συρία και κινητά τηλέφωνα

Και εδώ αρχίζουν τα αληθινά προβλήματα:

Σύμφωνα με την ετήσια έκθεσή τής Επιτροπής για την Προστασία των Δημοσιογράφων (CPJ), τουλάχιστον 70 δημοσιογράφοι έχασαν τη ζωή τους το 2013 σε όλο τον κόσμο, με 29 θανάτους να έχουν καταγραφεί μόνο στη Συρία.
Η έκθεση αναφέρει ότι κατά τη φετινή χρονιά 60 δημοσιογράφοι απήχθησαν στη Συρία «κυρίως από ομάδες ανταρτών» και οι μισοί από αυτούς εξακολουθούν να αγνοούνται κατά την εκπνοή του χρόνου.

Η CPJ, η οποία εδρεύει στη Νέα Υόρκη, προσθέτει ότι ο αριθμός των 70 νεκρών δημοσιογράφων το 2013 είναι μικρότερος από τους 74 που ήταν το 2012. Η οργάνωση εξακολουθεί να ερευνά τις συνθήκες θανάτου άλλων 25 δημοσιογράφων αυτή τη χρονιά.
Αναλυτικά, τουλάχιστον δέκα δημοσιογράφοι σκοτώθηκαν εν ώρα εργασίας στο Ιράκ φέτος, εννέα από αυτούς δολοφονήθηκαν. Έξι δημοσιογράφοι σκοτώθηκαν στη διάρκεια των διαδηλώσεων και των επεισοδίων βίας στην Αίγυπτο -τρεις εκ των οποίων μέσα στην ίδια ημέρα στις 14 Αυγούστου- ενώ κάλυπταν τις διαμαρτυρίες οπαδών του ανατραπέντος προέδρου Μοχάμεντ Μόρσι.
Οι συγκρούσεις στο Μαλί στοίχισαν τη ζωή δύο Γάλλων δημοσιογράφων, της Γκιζλέν Ντιπόν και του Κλοντ Βεριόν του Radio France Internationale. 

Τρεις ντόπιοι δημοσιογράφοι έχασαν τη ζωή τους εν ώρα εργασίας στη Βραζιλία το 2013 έχοντας κάνει ρεπορτάζ για το οργανωμένο έγκλημα και την διαφθορά στη χώρα. Στο Μεξικό, για πρώτη φορά μέσα σε μία δεκαετία, η CPJ αναφέρει ότι δεν μπορεί να επιβεβαιώσει θανάτους δημοσιογράφων που να συνδέονται με την εργασία τους μέσα στο 2013. 

Η CPJ επιβεβαίωσε πέντε θανάτους στο Πακιστάν και τέσσερις στη Σομαλία το 2013.

Ποιοι είναι οι Πολεμικοί Ανταποκριτές σήμερα:

Γιάννης Μπεχράκης:

«Για να γίνεις πολεμικός ανταποκριτής πρέπει να έχεις πάθος, τρέλα, πίστη για το ότι κάνεις κάτι σωστό και μια δόση ρομαντισμού, όπως έχω εγώ.», «Για μένα οι πολεμικές ανταποκρίσεις είναι η αποθέωση του ρεπορτάζ.» τόνισε ο κ. Μπεχράκης και συνέχισε «Πολλοί θέλουν να γίνουν πολεμικοί ανταποκριτές πιο πολύ για την αμοιβή χωρίς να συνυπολογίζουν τους κινδύνους που μπορεί να αντιμετωπίσουν. Και όταν καταλαβαίνουν περί τίνος πρόκειται τότε δεν θέλουν να ξαναπάνε…. Είναι μαγκιά σου αν δεν θες να πας σε πόλεμο και απόλυτα λογικό»

Τί φοβούνται και τι σκέφτονται;

The dangers of embedded journalism, in war and politics

By David Ignatius

Sunday, May 2, 2010

The American news media has made great use in recent years of a practice called embedding, in which journalists travel with the U.S. military to cover wars. I have seen more of Iraq and Afghanistan than I possibly could have otherwise, and I think my readers have benefited.
But embedding comes at a price. We are observing these wars from just one perspective, not seeing them whole. When you see my byline from Kandahar or Kabul or Basra, you should not think that I am out among ordinary people, asking questions of all sides. I am usually inside an American military bubble. That vantage point has value, but it is hardly a full picture.
I should also note that my brave colleagues residing in Kabul and Baghdad do not embed on a permanent basis. Living out in the Red Zone, as it were, with normal people, they have earned the right to be called free and independent journalists, at great personal risk. But they also know that to cover the action -- to get to Kandahar, or Marja, where I was a month ago -- they usually have no alternative but to embed.

Τελικά ποιοι είναι και τι θέλουν;
- Πώς δουλεύουν;
- Ποιον εξυπηρετούν;
- Πώς τους χειριζόμαστε;